FINDIK MAHSULÜNÜN ZEKATI (ÖŞÜR)

Birkaç haftadır güzel Ereğlimizin güzel insanları fındık tarlalarında hasatla meşguller. Müslümanca yaşamayı ilke haline getirmiş olan insanlarımızın bugünlerde sordukları soruların başında "fındığın zekatı/öşrü" geliyor. Mahsulünü helalinden kazanıp helale harcamayı düşünen Müslüman kardeşlerimiz, mahsulün içindeki fakirin hakkını da iade etmek istiyor doğal olarak. Biz de bugün bu konuyu ele almayı uygun gördük.

Tarım ürünlerinden verilen zekât, fıkıh literatürümüzde “öşür” (onda bir anlamına gelir) kavramıyla ifadesini bulur. Tarım ürünlerinin zekâta tâbi oluşu Kur’an ve Sünnet ile sabittir. Yüce Allah, “Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızık olarak yerden size çıkardıklarımızdan infak edin.” (Bakara, 2/267); “Çardaklı ve çardaksız (üzüm) bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmaları, ekinleri, birbirine benzer ve benzemez biçimde zeytin ve narları yaratan O’dur. Her biri meyve verdiği zaman meyvesinden yiyin. Devşirilip toplandığı gün de hakkını (zekât ve sadakasını) verin, fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez.” (En’âm, 6/141) buyurmaktadır.

Bu ürünlerin zekâtlarının oranı bizzat Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından belirlenmiştir. Bir hadis-i şerifte, “Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinde onda bir; kova ile sulananlarda ise yirmide bir öşür gerekir.” (Buhârî, Zekât, 55) buyrulmuştur.

Dinimiz her işi ehline götürmemizi, bilmediğimizi ilim sahiplerine sormamızı emreder. Ülkemizde dini meselelerde en yetkili, en ehil kurum tartışmasız Diyanet İşleri Başkanlığımızın Din İşleri Yüksek Kurulu'dur. Zirai Mahsuller Zekât Hesaplaması İle İlgili Din İşleri Yüksek Kurulunun Görüşü aşağıdaki gibidir::

“Kural olarak, sulanması masrafsız olan arazilerden elde edilen ürünün onda biri, masraf edilerek ve emek sarf edilerek sulanan arazilerden elde edilen ürünün ise yirmide biri öşür olarak verilir. Sulama ile birlikte, günümüz tarım şartlarının gerektirdiği gübre, ilaç ve mazot gibi masrafların öşür hesabında dikkate alınıp alınmayacağı tartışmalı bir konudur. Bu ilave masraflar üretimin maliyetinde önemli bir yekûn oluşturduğundan bunların öşür hesaplamasında dikkate alınması görüşü daha uygundur. Bu nedenle tarım ürünleri, sulama masrafları ve yukarıdaki ilave masraflar çıkarıldıktan sonra nisaba ulaşması hâlinde 1/10 oranında zekâta/öşre tabidir. Eğer masraflar çıkarılmadan verilecekse 1/20 oranında öşür verilir. Tarım ürünlerinde nisap miktarı, buğday, arpa, mısır, pirinç gibi saklanabilir ürünlerde, beş vesktir. Bunun günümüzde kullanılan ağırlık birimi ile karşılığı, ürüne göre 653 - 1000 kg arasında değişmekte mesela buğdayda 653 kg’a tekabül etmektedir. Bunların dışındaki ürünlerde ise yukarıdaki maddelerden beş veskinin değeri en düşük olanının kıymetine denk olan miktardır. Seralarda yetiştirilen ürünler için de aynı hükümler geçerlidir.”

DİYK’nun zikrettiği ürünlerden buğdayın nisabı 653 kg olarak verilmiştir. Gelin biz de buğdayı esas alarak fındık mahsülünün zekat nisabını temsili olarak hesaplamaya çalışalım:

İlk yapmamız gereken iş 653 kg buğdayın güncel piyasa değerini hesaplamak. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Günlük Piyasa ve Borsa Fiyatları Bülteni’nden 29.08.2022 tarihli buğday fiyatlarını incelediğimizde yetiştiği bölge, cins ve kalite farklılığına göre buğday fiyatlarının ton başına 6400 TL ile 7374 TL arasında değiştiğini görüyoruz. Fakirin lehine olan fiyattan hesaplamanın daha uygun olacağı fetvasından hareketle 6400 TL/TON’u esas alalım. 5 vesk buğday 653 kg olduğuna göre; buğdayın nisab değeri 4179 TL olur.

Sonuç olarak; 29.08.2022 tarihi Toprak Mahsulleri Ofisi verileri ışığında; fındık mahsülünün nisab miktarına ulaşıp ulaşmadığını şöyle hesaplayabiliriz: Mazot, gübre, işçilik vs masraflar düşüldükten sonra elde kalan fındığın piyasa değeri (29.08.2022 tarihi itibariyle) 4179 TL’yi buluyor veya geçiyorsa zekata/öşre tabidir diyebiliriz. Ve 1/10 yani yüzde 10 oranında zekatı/öşrü verilir denilebilir. Masraflar çıkarılmadan hesap yapıldığında ise 1/20 yani yüzde 20 oranında zekatı/öşrü verilir denilebilir. Allahu a’lem.. Daha fazla bilgi için aşağıdaki linkleri tıklayınız.

https://www.youtube.com/watch?v=2y9xdbE3qC0

https://zekathesapla.tdv.org/zekat-hesaplama/zirai-mahsuller?IsShow=

Hayırlı, bereketli Cumalar dileriz..

Ramazan DEMİREL

Kdz. Ereğli İlçe Müftülüğü Şube Müdürü

Haber : Değişim Haber Merkezi