EREĞLİ EKONOMİSİNİN TABAN YAPMA NEDENLERİNE YÖNELİK BİR ANALİZ
19 Aralik 2012 08:59:33
Konuk Yazar
Ereğli'de işsizlik oranı son yıllarda Ülke ortalamasının da üzerine çıkmıştır. Kapanan firma sayısı ciddi boyutlara ulaşmış, ayakta kalan ticaret erbabı ise siftah yapamadan dükkan kapatmaktan yakınmaktadır. Kredi geri ödemelerinde ciddi sorunlar yaşanmaktadır. İcra dosyalarının artması sonucu kısa bir süre önce Ereğli'ye ikinci bir icra dairesi açılmıştır.
Sadece bu tespitler bile Kdz Ereğli ekonomisinin ciddi bir daralma yaşadığını göstermektedir. Kısa bir süre önce Kdz Ereğli'yi ziyaret eden bir bankanın üst düzey yöneticisi 2008 krizinden bu yana 49 il ve bu illere bağlı bir çok ilçeyi gezdim ancak 2008 krizinin bu kadar etkilediği ne bir il nede ilçe gördüm demiştir. Ereğli'nin 2008 krizinden en fazla oranda etkilenmesinin temel nedeni 2008 krizinin demir ve çelik krizi olmasıdır. Dolayısıyla ekonomisi çok büyük oranda demir ve çelik sektörü ile demir çelik ürünü ile doğrudan ilintili sektörlere bağlı Ereğli bu krizden Ülkemizin diğer il ve ilçelerine göre çok daha fazla etkilenmiştir. Öyle ki dünya denizyolu taşımacılığının temeli de demir ve çelik sektörüdür. Nitekim, demir ve çelik sektöründeki daralma denizyolu ile yapılan taşıma miktarını önemli oranda aşağı çekmiş, bu da gemi inşa sanayini yani tersaneleri çökertmiştir.
Yukarıda da belirtildiği gibi Kdz Ereğli ekonomisinin yaşadığı ciddi daralmanın temel nedeni 2008 krizinin özellikle demir ve çelik sektörünü çok ciddi oranda etkilemesidir. Aşağıda verilen analizde ise Ereğli ekonomisini etkileyen diğer olumsuz nedenler ortaya konulmuştur. Ereğli ekonomisine yön veren sivil yada kamu kurumları aşağıda verilen ve Ereğli ekonomisini olumsuz etkileyen sorunları sorunun niteliğine göre bağımsız yada birlikte ele alarak çözüm getirebilmeleri halinde Ereğli ekonomisine olumlu yönde katkı sağlayabileceklerdir.
<! Erdemir 18 ay süreyle işçi ücretlerinden kestiği %35 ile Erdemir işçisinin satınalma gücünü ciddi anlamda aşağı çekmiş ve bu da Erdemir'den Ereğli ekonomisine katılan işçi ücretlerinde tahminen yaklaşık 90 Milyon TL azalmaya neden olmuştur.
<! Erdemir'de geçmişte B (saat ücretli) personeli 2 -3 yıl içerisinde kademesine oturmakta ve yüksek maaş almakta, bu da Ereğli ekonomisine katılmaktaydı. Bugün Erdemir'de yeni işe giren bir personel önce yıllarca asgari ücretin biraz üzerinde maaş alan F ve C ünvanlarında çalışmaktadır. Çalıştığı kadronun karşılığı olan B personeli ünvanına ve bu ünvanının daha yüksek ücretli kademesine ulaşması uzun yıllar almaktadır. Bu da Erdemir işçisinin çalışma süresi içerisindeki toplamdaki satınalma gücünü ciddi anlamda aşağı çekmiş ve Ereğli ekonomisine ücretlerden dolayı katılan tutarı ciddi anlamda aşağı çekmiştir.
<! Erdemir mali işler, satış ve pazarlama ve satınalma birimlerinin önemli bir kısmını İstanbul'a götürmek suretiyle Ereğli'deki çalışan sayısını azaltmış, bu da Erdemir'den Ereğli ekonomisine katılan işçilik ücretlerini aşağı çekmiştir.
<! Erdemir mali işler, satış ve pazarlama, satınalma birimlerinin İstanbul'a götürülmesi nedeniyle bu birimler için dışarıdan Ereğli'ye gelen tedarikçiler, yassı ürün alıcıları ve finans kurumu yetkilileri Ereğli'ye gelmez olmuşlar bu da otel ve resturant işletmecilerinin kazançlarını aşağı çekmiş, Ereğli ekonomisine dışarıdan giren parayı azaltmıştır.
<! Erdemir'e dışarıdan gelen çalışanların yatırımlarını Ereğli'ye yapmamaları ve Erdemir'den ayrıldıkları anda emeklilik ikramiyeleriyle birlikte özellikle büyük şehirler olmak üzere diğer illere gitmeleri nedeniyle özellikle inşaat sektörüne katkıları olamamaktadır. Ve bu da özellikle inşaat sektörünü ve Ereğli ekonomisini olumsuz etkilemektedir.
<! 2000'li yıllarda Ereğli'de 400'e yakın aktif sac tüccarı ticaret yapmakta, Erdemir'in yası ürününü tüm Türkiye'ye pazarlamakta ve bunun sonucunda Ereğli ekonomisine ciddi bir girdi sağlamaktaydı. Erdemir'in son 3 – 4 yılda satış ve pazarlama stratejilerini değiştirerek pazarlama birimini oluşturması ve kendi pazarlamasını kendisinin yapmasıyla sac tüccarlığı kavramının etkinliği ciddi anlamda azalmıştır. Dolayısıyla sac tüccarlarının yarattığı katma değerin ortadan kalkması Ereğli ekonomisini çok ciddi anlamda olumsuz etkilemiştir.
<! Erdemir'in imalat ve hazır malzeme satınalmaları ile Ereğli ekonomisine yaptığı katkı son yıllarda azalmıştır. Nitekim son günlerde Erdemir'in Ereğli kaynaklı hazır malzeme ve imalat satınalmalarını artırmak üzere ilgililer arasında sonuca ulaşmayan bazı mutabakatların yapıldığı görülmektedir.
Bazı sac tüccarları Ereğli'de kazandıkları paralarla kendilerince haklı nedenlerle Ereğli dışına yatırım yapmaları sonucu Ereğli ekonomisi olumsuz etkilenmiştir.
Saç piyasasında arka arkaya yaşanan iflaslar ile hem Ereğli ekonomisi daralmış, hem de kredi veren kuruluşların Ereğli'ye bakış açısı olumsuza dönmüştür. Bu da Ereğli'nin kredibilitesini olumsuz yönde etkilemiştir.
Ereğli'nin coğrafi konumu nedeniyle konut sektörü için yeterince arsa üretilememesi konut amaçlı arsa fiyatlarını ciddi anlamda yukarı çekmektedir. İnşaat sektörü sadece yüksek oranlı kat karşılığı şeklindeki paylaşımla konut arsası bulabilmekte ki bu da konut fiyatlarını çok yükseltmektedir. Yüksek konut fiyatları pek çok kişinin emeklilik planlarını Ereğli dışına kaydırmalarına bu da Ereğli inşaat sektörü ve ekonomisinin kan kaybetmesine neden olmaktadır.
Erdemir emeklilerinin birikimlerini ve Erdemir çalışanlarının birikim ve katkı paylarını alan ve bugün yaklaşık 1 Milyar TL varlığa ulaşan Erdemir Vakfı'nın bu büyük varlığının Ereğli ekonomisine hiçbir katkısı olmamaktadır. Üstüne bir de bu varlık TUİK istatistiklerinde Ereğli ekonomisi içinde görüldüğü için Ereğli kalkınmışlıkta olması gerekenden daha üst dilimlerde yer almakta ve yatırım teşviklerinden alması gereken payı alamamaktadır.
Ereğli'nin E5 karayolu ve otoban gibi ana taşımacılık arterlerine yaklaşık 60 km uzakta olmasının getirdiği ilave taşımacılık maliyeti yatırımcıların Ereğli'yi tercih etmemesine neden olmaktadır.
Yurtiçi taşımacılıkta maliyet açısından en avantajlı taşıma aracı demiryoludur. Ereğli'nin demiryolu ağına bağlı olmaması yatırımcı çekememesi açısından ciddi bir dezavantaj yaratmaktadır.
Deniz kıyısında olmasına rağmen Ereğli liman işletmeciliği ve deniz taşımacılığında yeterli payı alamamaktadır. Ankara – Eskişehir aksı üzerindeki şehirlerimizin Karadeniz kıyısındaki ülkelere denizyolu ile ihracat ve ithalat limanı olabilecek Ereğli bu misyonu yerine getirememektedir.
Ereğli Organize Sanayi Bölgesinin yerleşim yeri nedeniyle alt yapı harcamalarının yüksektir. Bu nedenle OSB'de yatırım yapacak yatırımcıların diğer OSB'lere göre daha yüksek alt yapı katılım payı ödemek zorunda olmaları yanısıra bir de yatırımcıların kuracağı tesis için ayrıca ciddi anlamda hafriyat ve taş duvar yatırımı yapmak zorunda kalmaları OSB'ye yatırımcı gelmesini engellemektedir.
Ereğli'nin coğrafik yapısının engebeli olması nedeniyle özellikle tercih edilecek Ereğli, Düzce ana aksı üzerinde üretim ve imalat sanayine yönelik ucuz arsa üretilememesi nedeniyle yatırımcı Ereğli'ye gelmemektedir.
Yatırımcıları Ereğli'ye çekmek üzere gerekli tanıtım çalışmaları yapılamamaktadır. Ereğli'yi tanıtmak üzere ilgili resmi ve sivil toplum örgütlerinin Ereğli'ye yatırımcı çekmeye yönelik hedefi ve ortak bir eylem planı olmaması nedeniyle bu yönde yeterli gayret yoktur ki bu da Ereğli'ye yatırımcı gelmemesinde önemli bir etmendir.
MİGROS, CARREFOURSA gibi hiper marketler ve mahalle aralarına kadar girerek mahalli bakkalların yerini ŞOK, BİM, A101, DİESA gibi büyük şehir merkezli küçük marketlerin satınalmalarını Ereğli dışından yapmaları, satıp kazandıkları parayı Ereğli dışına çıkarmaları sonucu Ereğli ekonomisi küçülmektedir.
Türkiye'de pek çok ilçe bağlı oldukları merkez illerde kurulu üniversitelerin bir veya daha fazla fakültesini bünyesinde barındırır ve bu fakültelerin öğrenci, öğretim görevlisi ve çalışanları ile o ilçe ekonomisine ciddi katkı sağlamaktadır. Kdz Ereğli ekonomisi Zonguldak'ta kurulu Karaelmas Üniversitesi'nden bu yönde yeterli desteği görememiştir. 1980'lü yıllar öncesi sadece yerleşim yeri gösterilmesi karşılığı Kdz Ereğli'de kurulması planlanan meslek yüksek okulu, o yıllarda yerel yöneticilerin gerek görmemesi nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı'na yer göstermemesi nedeniyle meslek yüksek okulu Alaplı'ya kurulmak zorunda kalınmıştır. O yıllarda en şaşaalı dönemini yaşayan Ereğli ekonomisi meslek yüksek okulunu gereksiz görürken bugün gelinen noktada ne kadar yanlış yaptığını düşünmektedir.
ETİKETLER : Yazdır
Demişsiniz ya:" Erdemir'den emekli olanlar farklı kentlere göç ediyor." diye, ev satın almak için böyle bir işçi vatandaşımızın satılık ev ilanını aradım. "Fiyat nedir?" diye sorduğumda bana söylediği: "Sen bir rakam söyleyeceksin, ben de sana olur ya da olmaz diyeceğim." şeklindeydi. Türkiye'de gezip görmediğimiz, yaşamadığımız şehir kalmayan bir insan olarak: "Böyle pazarlığı hiçbir yerde duymadım, neden fiyat söylemiyorsunuz?" diye sorduğumda: "Burası Ereğli." şeklinde cevap aldım. Bir yıldır Ereğli'de yaşayan, her kuruşunu sonuna kadar harcadığı 8000 TL maaşlı bir vatandaş olarak ilk ... DEVAMI
Daha ereğli ekonomisi tam olarak dip yapmadı. Süreç olması gerektiği gibi devam ediyor. Ereğliden yerel yatırımıcılar bile bir bir gitmeye başladı.Şu an parası olan hangi alana yatırım yapabilir diye sorsam emin olun kimse şu sektöre diyemez. Çünkü artık yerel bir sektör kalmadı.(istisnalar kaideyi bozmaz) Bi düşünün aile harcamalarınızın %90'ının ulusal market zincirlerine veya marka frenchise modeli firmalardan tedarik ediyorsunuzdur. Eee ereğli ekonomisine girecek olan para nerede? Hepimiz aklıselim olalım ve yerel mağazalarımızı da unutmayalım.(Not bu arada ben yerel esnaf felan da değilim(: ) Maalesef gerçekler acı ama herkes yeni ereğliye ... DEVAMI
Tek kelime bu araştırmaya da bunu yayınlayanlara da şapka çıkartıyorum.. teşekkürler
ÖNCELİKLE BÖYLE BİR YAZIYI KALEME ALAN ARKADAŞIMIZI CANI GÖNÜLDEN KUTLUYORUM. ÇOK GÜZEL VE BELKİ DE EREĞLİ'DE PEK ÇOK KİŞİNİN VE KURUMUN DİLE GETİREMEDİĞİ TESPİTLER YAPILMIŞ. DEĞİŞİM MEDYA'DAN DA BU VE BUNUN GİBİ ÇALIŞMALARIN DEVAMINI BEKLİYORUM. TEŞEKKÜRLER.
Ereğli'nin ekonomisinden sorumlu olanlar bile Ereğli ekonomisindeki krizin nedenlerine bu kadar kafa yormamıştır. Yazar saygıda kusur etmeme adına yazısında dile getirmemiş ama Ereğli ekonomisindeki daralmanın bir nedeni de ekonomiden sorumlu kurumların ve bu kurumların başındaki sorumluların sorunlara yeterince yapıcı yaklaşmamalarıdır.
Bir yerel gazete Ereğli ekonomisinde yaşanan krizi bu kadar ciddi bir şekilde ele almış ve krizin nedenlerini ortaya koymuş gerçekten tebrik ederim. Acaba Ereğli ekonomisinden sorumlu olanlar konuya bu kadar analitik yaklaşmışlardır hiç zannetmiyorum.
Ereğli ekonomisinde yaşanan kiriz ile ilgili gerçekçi tespitler yazarın ellerine sağlık. Şimdi sıra Zonguldak Valisi ve Ereğli Kaymakamı ve milletvekillerinden başlamak üzere kamu görevlilerine, Belediye ve TSO Başkanından başlamak üzere tüm seçilmişlere düşüyor. Bir çalıştay yaparak bu yazıda ele alınan krizin kök nedenleri ele alınmalı ve çözüm önerileri masaya yatırılmalıdır.
- s.
- 1
Diğer Yazıları
© degisimmedya.com
İletişim Bilgileri Künye İstek, Şikayetleriniz İçin Tıklayın Tüm hakları saklıdır. İzinsiz kullanılamaz. Tel : 0 372 322 27 30
E-posta: info@degisimmedya.com